Hội thảo “Học sinh có nhất thiết phải đến trường trong thời đại AI?” được tổ chức tại Hà Nội bởi Trường Phổ thông liên cấp Edison vào ngày 19.2 vừa qua, đã thu hút sự tham gia của nhiều chuyên gia và học sinh. Tại hội thảo này, đa số ý kiến đều cho rằng ChatGPT – một công cụ trí tuệ nhân tạo, là cơ hội thay vì nguy cơ đối với giáo dục.
Bà Đàm Bích Thủy, Chủ tịch sáng lập Đại học Fulbright Việt Nam, đã chia sẻ về việc sử dụng ChatGPT để viết một bài thơ và kết quả là máy đã tạo ra một bài thơ khá hay, có cả vần điệu. Bà cho rằng, từ xưa đến nay, người lớn luôn yêu cầu học sinh tạo ra một sản phẩm cuối cùng như viết một bài văn, giải một bài toán hoặc hoàn thành một bức tranh. Nhưng hiện nay, máy móc có thể giúp con người chúng ta làm xong những việc ấy trong thời gian rất ngắn mà không tốn quá nhiều công sức. Chính các dữ liệu được cá nhân hóa mới là điều thú vị.
Bà Đàm Bích Thủy, Chủ tịch sáng lập Đại học Fulbright Việt Nam,
khẳng định ChatGPT là cơ hội chứ không phải nguy cơ với giáo dục (Ảnh Văn Ngọc)
Bà Thủy cho rằng, đây là một cơ hội lớn để các nhà giáo dục cùng nhau suy nghĩ lại việc học sinh có cần phải nộp một bài luận dài mười trang giấy hay không. Câu trả lời có lẽ là không, bởi với công cụ AI, học sinh có thể nộp bài viết độ dài hơn nữa. Nhà trường cần những học sinh có khả năng tạo động lực nghiên cứu, bắt tay vào thử nghiệm và cùng nhau thực hiện hóa ý tưởng, không phải chỉ làm để hoàn thành đủ số lượng.
Vấn đề đặt ra là bây giờ phải suy nghĩ lại về việc đánh giá điều gì trong quá trình học của học sinh và sinh viên. Bà Lê Tuệ Minh, Chủ tịch Hội đồng điều hành Hệ thống trường PTLC Edison, chia sẻ câu chuyện của bản thân khi còn nhỏ: “Tôi đã từng nhờ bố giúp đỡ tạo ra một sản phẩm thủ công, một chiếc đèn ông sao, vì bố tôi rất khéo tay. Bố tôi đã chỉ cho tôi rằng dù sản phẩm của tôi có hơi méo mó, điểm không cao hoặc thậm chí còn chưa được hoàn thiện, nhưng nếu sản phẩm đó là do chính tôi tạo ra thì nó sẽ là sản phẩm có ý nghĩa nhất. Quan trọng là phải bắt tay vào làm, sai thì sửa, sửa lần một chưa được thì sẽ còn lần hai, lần ba… Điều đó còn đáng giá hơn là nhắm đến một sản phẩm cuối cùng để đạt điểm cao. Tôi đã áp dụng quan điểm giáo dục này cho học sinh, bao gồm cả con tôi”.
“Chúng tôi luôn đồng hành cùng học sinh để các con có thể hiểu rõ được mục tiêu của mình là gì? Mục tiêu có phải chỉ để làm xong hay là để học sinh thực sự nắm được kiến thức và kỹ năng để có thể phản ứng và đáp ứng được với những tình huống tương tự trong cuộc sống. Đối với chúng tôi, điều đó còn quan trọng hơn bảng điểm đẹp hoặc sự hoàn hảo”, bà Minh nhấn mạnh.
Trong khi đó, bà Thủy cho rằng: “Bây giờ, cách để thiết lập câu hỏi mới là quan trọng, thay vì hỏi một cách bâng quơ. Nếu vậy, máy nói sẽ có thể tốt hơn chúng ta rất nhiều. Tôi nghĩ cách đặt câu hỏi sẽ trở nên rất quan trọng. Vậy, giáo dục sẽ thay đổi như thế nào? Chúng ta muốn học sinh đạt được điều gì?”.
Tuy nhiên, bà Thủy cũng nhận thấy rằng không phải lúc nào cũng dễ dàng để đạt được mục tiêu đó. Đối với các trường học, đặc biệt là những trường công lập với số lượng học sinh đông đảo, việc đánh giá và thiết kế chương trình học sao cho phù hợp với mục tiêu đó là một thách thức lớn. Bà cũng cho rằng, ngoài việc tập trung vào kiến thức chuyên môn, giáo dục cũng cần phải chú trọng đến việc phát triển các kỹ năng mềm cho học sinh, giúp các em tự tin, có khả năng thích nghi và đối phó với những thay đổi trong cuộc sống.
Cuối cùng, bà Thủy và bà Minh đều nhất trí rằng đánh giá và thiết kế chương trình học cần phải xoay quanh mục tiêu tạo ra những con người có ích và hạnh phúc, thay vì chỉ tập trung vào việc đạt điểm cao và hoàn hảo trên bảng điểm. Chúng ta cần cải tiến hệ thống giáo dục để tạo ra một môi trường học tập và phát triển thích hợp, giúp các em học sinh và sinh viên có thể phát triển toàn diện và trở thành những công dân có ích cho xã hội.
“Không có gì có thể thay thế được vai trò của người thầy”, đó là quan điểm của Vũ Ngọc Quý – một cựu học sinh Trường Edison hiện đang là sinh viên ĐH. Anh cho rằng, dù cho trí tuệ nhân tạo (AI) ngày càng phát triển và thông minh hơn thì vẫn không thể thay thế hoàn toàn được vai trò của con người trong việc giáo dục vì yếu tố cảm xúc và cá nhân hóa là rất quan trọng trong quá trình dạy học.
Vũ Ngọc Quý (người cầm micro) cho rằng:
“Cảm xúc hay cá nhân hóa trong việc dạy học là điều AI không thay thế được người thầy”
Theo Quý, khi máy tính ra đời, nhiều người lo ngại rằng môn toán sẽ bị thay thế bởi các công cụ tính toán trực tuyến. Tuy nhiên, thực tế là điều đó không xảy ra. Thậm chí, kể từ khi có máy tính, việc học toán đã trở nên hiệu quả hơn do chúng ta không phải mất nhiều thời gian để tính toán như trước đây.
“ChatGPT hay AI có thể cung cấp kiến thức và thu thập thông tin, nhưng giáo viên không chỉ truyền đạt tri thức mà còn mang lại niềm hạnh phúc cho học sinh khi họ đến trường. Điều đó cho thấy tầm quan trọng của con người trong giáo dục”, Quý chia sẻ.
Bà Lê Tuệ Minh đã đưa ra ví dụ: “Ví dụ như nền tảng học tập E-learning được tạo ra với những bài giảng thậm chí còn hay hơn người thật. Thế thì cái việc đó có thay thế được người thầy thực sự không? Tôi cho rằng không, vì cuối cùng, những công cụ đó chỉ là tổng hợp kiến thức, giúp chúng ta làm được nhiều việc hơn, giúp chúng ta có nhiều thời gian hơn để đầu tư đi sâu vào hiểu bản chất vấn đề, tìm ra cách hình thành, luyện tập kỹ năng, năng lực cho học sinh, dành cho các em thời gian để thực hành nhiều dự án hơn.
Với những công cụ hỗ trợ như ChatGPT, tôi cho rằng đó là một điểm cộng cho các thầy cô và học sinh. Tuy nhiên, quan trọng nhất là chúng ta phải biết sử dụng công cụ đó như thế nào để phát huy mảng tích cực và hạn chế mảng tiêu cực”.
Bà Đàm Bích Thủy cũng chia sẻ quan điểm tương tự: “Người thầy không chỉ đơn thuần là người truyền đạt kiến thức mà còn là người gợi mở và truyền cảm hứng để học sinh có hoài bão, ước muốn và sự dũng cảm để làm nhiều điều trong cuộc sống. Vì vậy, tôi cho rằng vai trò của người thầy sẽ không bao giờ bị thay thế bởi trí tuệ nhân tạo, và tôi vẫn rất lạc quan về tương lai của giáo dục và người thầy”.
Tuệ Nguyễn (Theo TN OL)
